Một trong những giả thuyết được nhắc đến là giới bảo thủ trong đảng muốn đối phó với luồng dư luận phản đối chủ trương quá nhượng bộ với Trung Cộng, cho Bắc Kinh khai thác bauxite ở vùng Tây Nguyên, bất chấp những lời cảnh báo về các tổn hại có thể xầy ra cho môi trường và nền an ninh quốc gia. Thái độ bất bình của dư luận lại càng gia tăng khi Trung Cộng không ngần ngại chèn ép Việt Nam trong vùng Biển Ðông, vừa ngăn chặn không cho Việt Nam phát triển ngành dầu khí của mình, vừa chận bắt các tàu đánh cá của Việt Nam. Trong một bài viết dài trong tuần qua, hãng tin Mỹ AP đã đề cập đến vụ tranh chấp tại Tu viện Bát Nhã giữa gần 400 môn sinh của Thiền sư Thích Nhất Hạnh với Hà Nội đã bùng lên gay gắt từ cuối tháng sáu đến nay. Các môn sinh của Thiền sư Nhất Hạnh cho rằng họ bị nhà cầm quyền Cộng sản Việt Nam trừng phạt vì quan điểm ủng hộ Ðức Ðạt Lai Lạt Ma cũng như những lời kêu gọi mở rộng tự do tôn giáo của thầy Nhất Hạnh.

 

Sau vụ Bát Nhã liên quan đến Phật giáo, qua hạ tuần tháng 7 đã bùng lên vụ Tam Toà. thoạt đầu giới hạn ở địa phương, sau đó trở thành cuộc đấu tranh của người Công giáo trên toàn quốc. Vụ này làm dấy lên cả một làn sóng bất bình trong cộng đồng người Công giáo, và phong trào ủng hộ giáo dân Tam Toà được tổ chức ở nhiều tỉnh thành với các cuộc tập hợp phản đối nhà nước. Các buổi cầu nguyện cho giáo dân bị bắt đã huy động được đến nửa triệu người tham dự. Trong bài viết đăng trên mạng Catholic Online, tác giả Keith Fournier đã không ngần ngại nói đến một cuộc chiến tranh mới ở Việt Nam đang bắt đầu, khi chế độ Cộng sản tấn công vào giáo hội Công giáo.

 

Hãng tin Công giáo Asianews công nhận là những gì xẩy ra ở Ðồng Hới nghiêm trọng hơn nhiều so với ở Thái Hà trước đây vì Công an Ðồng Hới thực hiện một chính sách đàn áp thẳng tay. Họ không xấu hổ gì trước mục tiêu biến Ðồng Hới thành một nơi không còn người công giáo nữa. Nhật báo Asia News thì lồng vụ Tam Tòa vào trong bối cảnh xã hội và chính trị chung tại Việt Nam hiện nay để cho rằng người Công giáo bị xách nhiễu vì Giáo Hội Công giáo Việt Nam đã có quan điểm rõ rệt chống lại kế hoạch khai thác bauxite và bảo vệ chủ quyền Việt Nam tại Biển Ðông, hai đề tài nhạy cảm hiện nay đối với Ðảng Cộng Sản. Theo AsiaNews, bauxite không đơn thuần là vấn đề môi trường kinh tế mà còn mối quan ngại là sự hiện diện lâu dài hàng trăm ngàn nhân công Trung Cộng đến làm việc tại các khu mỏ bauxite ở Tây Nguyên. Vấn đề Tam Tòa đã nổi lên vào lúc nhà nước vừa bắt giam một lọat nhân vật đấu tranh cho dân chủ, cũng đã từng có quan điểm phản đối Trung Cộng.(SBTN)